Integracja Sensoryczna

Integracja sensoryczna, to sposób w jaki człowiek wykorzystuje sygnały odbierane z narządów zmysłu (wzroku, słuchu, dotyku, równowagi) do celowego działania.

Integracja Sensoryczna to naturalny proces rozwoju w układzie nerwowym. Polega na tym, że mózg musi odebrać i przetworzyć wszystkie bodźce, które do niego docierają z ciała i z otoczenia. Gdy mózg prawidłowo je przetwarza i dziecko reaguje adekwatnie do siły bodźca, wtedy tego procesu nie zauważamy. Problem pojawia się wtedy gdy procesy te przebiegają nieprawidłowo.
Pełną diagnozę Integracji Sensorycznej wykonuje się od 4 roku życia. U dzieci młodszych ustalamy profil sensoryczny, który związany jest z procesem samoregulacji.

Zaburzenia sensomotoryczne dotyczą następujących układów:

• dotykowego,
• słuchowego,
• wzrokowego,
• smakowego,
• węchowego,
• propriocepcji,
• przedsionkowego.

Dysfunkcje mogą być rozpoznawane u dzieci:

• w normie intelektualnej
• z trudnościami w uczeniu się,
• z niepełnosprawnością intelektualną i ruchową,
• z autyzmem,
• nadpobudliwością ruchową,
• dziecięcym porażeniem mózgowym,
• zespołem Downa.

O zaburzeniach SI mówimy wtedy, gdy utrudniają one codzienne życie, hamują rozwój dziecka, utrudniają relacje społeczne i funkcjonowanie rodziny. Przede wszystkim zwracamy uwagę na: sen, samoregulację, jedzenie, dotyk, czucie głębokie, ruch, słuch, wzrok, emocje.
W przypadku małego dziecka problem możemy zgłosić pediatrze, neurologowi, fizjoterapeucie. Objawów zaburzeń Integracji Sensorycznej może być bardzo dużo.

Wybrane objawy dysfunkcji, które mogą nas zaniepokoić: 

• poszukiwanie bodźców, ściskanie, dociskanie, ocieranie, uderzanie, bicie, gryzienie, szczypanie, poszukiwanie mocnego fizycznego kontaktu,
• trudności z koncentracją,
• nieświadomość swojego ciała,
• potykanie się, upadanie,
• brak widocznej reakcji bólowej na urazy,
• dotykanie wszystkich rzeczy, wkładanie wszystkiego do buzi,
• duży lęk przed upadkiem, wysokością, oderwaniem nóg od podłoża,
• duża ruchliwość utrudniająca codzienne funkcjonowanie,
• wiercenie, skakanie, bieganie, wspinanie się i bycie w ciągłym ruchu,
• wrażliwość na dźwięki,
• wrażliwość na światło, bodźce wzrokowe, słaba uwaga wzrokowa, problem ze spostrzegawczością, trudności z wodzeniem wzrokiem, trudności z oceną odległości, w orientacji przestrzennej,
• kłopoty w nabywaniu nowych umiejętności: jazda na rowerze, rzucanie i łapanie piłki,
• problemy z oceną siły potrzebnej do wykonania zadania,
• niezdarność w czynnościach samoobsługowych,
• trudności z planowaniem motorycznym,
• unikanie aktywności fizycznej, bierność,
• podpieranie głowy, osuwanie się na krześle, niewłaściwe trzymanie przyrządu pisarskiego,
• problemy z naśladowaniem ruchów,
• trudności z utrzymaniem równowagi podczas przeskakiwania, wspinania się, huśtania, przy zmianie pozycji ciała,
• awersyjna reakcja na dotyk,
• osłabione reakcje obronne,
• wrażliwość na metki, szwy, ściągacze,
• unikanie czesania, obcinania włosów, paznokci, mycia zębów, włosów, uszu,
• nie preferowanie pewnych faktur, zabaw w piasku, malowania dłońmi,
• nadwrażliwa sfera w obrębie twarzy,
• nieakceptowanie przytulania, masowania,
• odruch wymiotny na widok pewnych faktur, na widok jedzenia,
• nadmierne odczuwanie bólu w przypadku lekkiego zadrapania, urazu,
• chodzenie na palcach.

Bardzo ważna jest różnorodna i mądra stymulacja, która pozytywnie wpływać będzie na dojrzewanie układu nerwowego. Bez niej nie będzie prawidłowego rozwoju.
Dziecku jest wtedy w stanie pomóc rozpoczęcie terapii Integracji Sensorycznej, jest ona szansą na poprawienie jego funkcjonowania a tym samym jakości życia.

Jeżeli coś niepokoi Was w zachowaniu Waszych dzieci, możecie spojrzeć sobie na ten formularz

https://pstis.pl/pl/html/index.php?str=podstrona_kwestionariusz, który może Wam podpowiedzieć czy Wasze dziecko wymaga konsultacji z terapeutą.

ZABURZENIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ U AUTYSTÓW
W związku z tym, że zachowanie dzieci cierpiących na autyzm odbiega często od zachowań dobrze nam znanych i akceptowalnych społecznie może budzić w środowisku społecznym różne reakcje. U wielu dzieci dotkniętych autyzmem dostrzega się objawy zaburzeń w zakresie integracji sensorycznej.
Nieprawidłowe procesy rozwoju integracji sensorycznej w pewnej mierze mają wpływ na rozwój nieprawidłowego zachowania rzutującego na funkcjonowanie dzieci ze spektrum autyzmu w środowisku.

Wyróżnia się dwa typy dysfunkcji procesów SI u dzieci autystycznych:

I typ – zaburzenia rejestracji bodźców sensorycznych
Charakterystyczne zachowania dla tego typu zaburzeń to:

• ignorowanie przez dziecko dźwięków uciążliwych,
• częsty brak reakcji na to co do nich mówimy,
• ignorowanie otoczenia,
• unikanie patrzenia w oczy,
• nie interesowanie się zabawkami,
• zwracanie uwagi na drobne szczegóły np. kawałek nitki czy plamka na podłodze,
• oczekują silnych wrażeń dotykowych,
• nie rejestrują często bodźców bólowych stąd uderzają siebie, innych. Kopią nie zdając sobie sprawy z tego, że to boli.

II typ – zaburzenia modulacji sensorycznej
Charakterystyczne zachowania dla tego typu zaburzeń to:

• niepewność grawitacyjna i nietolerancja ruchu- dzieci te są przerażone gdy ktoś usiłuje przekręcić je głową w dół, lub w inny sposób poruszać nimi w przestrzeni. Nie lubią huśtania, kręcenia się na karuzeli, wspinania się,
• nadwrażliwość na dotyk- dotyczy to szczególnie ludzi mało znanych ale również pewnych materiałów i przedmiotów o określonej strukturze,
• unikanie dotyku powierzchni stopami, chodzenie na palcach,
• niechęć do pokarmów o kleistej lub ziarnistej strukturze.

Aby pomóc naszemu dziecku w odnalezieniu się w otaczającej go rzeczywistości poprawiając zachowanie i ogólne funkcjonowanie, niezbędne jest odpowiednie postępowanie terapeutyczne i odpowiedni dobór ćwiczeń i stymulacji “szytej na miarę”, dopasowanej do indywidualnych potrzeb naszych dzieci.

ZABURZENIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ U NIEMOWLĄT
Integracja sensoryczna to jedna z podstaw prawidłowego rozwoju dziecka. Pierwsze objawy zaburzeń można zauważyć już u niemowlaka (płaczliwość, niepokój, problemy ze ssaniem pokarmu, ze snem, zabawą czy kontaktem z najbliższymi). U dziecka rocznego czy dziecka dwuletniego przejawem zaburzeń SI może być np. ograniczony repertuar żywieniowy, nietolerancja zabiegów pielęgnacyjnych (obcinanie włosów, paznokci, kremowanie), trudności w zasypianiu, zbyt intensywny odbiór wrażeń sensorycznych objawiający się płaczliwością. Stwierdzone zaburzenia integracji sensorycznej u niemowląt wymagają zastosowania wskazówek terapeuty, zalicza się tutaj m.in. modyfikacje czynności pielęgnacyjnych oraz stosowanych zabaw. W sytuacji występowania jedynie typowych objawów zaburzeń sensorycznych u dzieci, zazwyczaj łatwo jest osiągnąć zadowalające rezultaty.

Rozwój zmysłów
Proces integracji sensorycznej rozpoczyna się już w łonie matki około 9-11 tygodnia, kiedy mózg płodu zaczyna odczuwać ruchy jej ciała. Jako pierwszy rozwija się układ dotykowy, następnie przedsionkowy (równowaga) i proprioceptywny (czucie własnego ciała). W okresie prenatalnym zaczyna funkcjonować również słuch, wzrok, smak i węch, jednak u noworodka zmysły te są jeszcze niedojrzałe, co chroni dziecko przed nadmiarem bodźców ze świata zewnętrznego.

Czynniki ryzyka
Skłonność do zaburzeń przetwarzania sensorycznego jest w znacznym stopniu uwarunkowana genetycznie. Istnieją również czynniki ryzyka ciążowo- porodowego takie jak nieprawidłowa masa urodzeniowa (mniej niż 2,5kg lub więcej niż 4kg), niska ocena w skali APGAR (poniżej 7pkt w 1min), infekcje i niewydolność szyjki macicy oraz odklejenie łożyska. Jeżeli twoje dziecko należy do grupy ryzyka nie martw się na zapas. Dzieci te mogą, ale nie muszą rozwinąć problemów z przetwarzaniem bodźców sensorycznych.

U niemowląt zwracamy szczególną uwagę na:

• problemy ze snem i zasypianiem,
• trudności z wyciszeniem, częste marudzenie, drażliwość, płacz,
• problemy z jedzeniem, trudności w karmieniu,
• płacz podczas kąpieli,
• unikanie kontaktu wzrokowego,
• niechęć do przytulania, głaskania odpychanie rodziców,
• dużą wrażliwość lub brak odczuwania bólu,
• złe tolerowanie codziennych zabiegów pielęgnacyjnych takich jak: czesanie, mycie, obcinanie paznokci, mycie twarzy, zębów, czyszczenie nosa czy uszu,
• podwyższony lub obniżony stan pobudzenia,
• gryzienie, szczypanie siebie i innych, uderzanie głową o przedmioty,
• dużą wrażliwość na jasne światło, dźwięki,
• zachowania dziecka niezrozumiałe lub niepokojące dla rodziców.

Kiedy warto udać się do specjalisty?
W przypadku występowania wymienionych objawów warto skonsultować się z wykwalifikowanym terapeutą mającym doświadczenie w pracy z małymi dziećmi. Prawidłowy rozwój niemowlęcia opiera się na motoryce (ruchu) i sensoryce (zmysłach).

Terapia Integracji Sensoryczna jest stosowana u dzieci z:

• trudnościami w uczeniu się,
• autyzmem,
• całościowymi zaburzeniami rozwoju,
• zespołem Aspergera,
• opóźnieniem psychoruchowym,

Więcej informacji na stronach:
www.integracjasensoryczna.com.pl